Student Mobility – nasze wrażenia po kolejnym etapie projektu I-STEM

Uczniowie mają głos

– czyli nowe metodyki w praktyce

Na przełomie listopada i grudnia 2022 roku miał miejsce kolejny etap projektu I-STEM, którego jako Varsztatovnia jesteśmy partnerem. Trzydzieścioro uczniów z trzech krajów Europy przyjechało do Dublina, żeby przetestować nowe metody nauczania opracowane przez ich nauczycieli we współpracy z prowadzącymi ze szkoły aktorskiej Gaiety School of Acting. Jak przebiegła wymiana? Jakie doświadczenia wynieśliśmy z tego etapu projektu? Jakie mamy przemyślenia w temacie edukacji w Polsce i w ogóle? Zapraszamy do artykułu.

Jak wygląda Student Mobility?

– czyli co 30 uczniów robi przez tydzień w Dublinie

Dla przypomnienia: Projekt erasmusowy I-STEM ma na celu opracowanie nowych metod nauczania przedmiotów ścisłych poprzez sztukę. Inicjatywa zbliża się już ku końcowi. Za nami faza przygotowawcza, faza badań, opracowany e-book, odbyte przez nauczycieli szkolenia z metod artystycznych – teraz nadeszła pora na włączenie uczniów, czyli właśnie Student Mobility. Następnym etapem będzie przygotowanie publikacji dla nauczycieli i wszystkich zainteresowanych, podsumowującej wszystko to, co udało się wypracować w projekcie. Będzie zawierała przede wszystkim zbiór przykładowych scenariuszy lekcji oraz ćwiczeń zilustrowanych nagraniami za szkoleń.

Podczas Student Mobility, które odbyło się w Dublinie, nauczyciele mieli okazję testować przygotowane przez siebie lekcje, wprowadzające metodyki nauczania przedmiotów ścisłych poprzez sztukę. Grupę testową stanowiło trzydzieścioro uczniów w wieku 14-15 lat z trzech szkół partnerskich z Polski, Holandii i Irlandii. Samo Mobility trwało 5 dni. Pierwszego dnia uczniowie wzięli udział w przygotowanych aktywnościach, m.in. zwiedzali miasto, muzea związane z dziejami i kulturą Irlandii, a przede wszystkim integrowali się ze sobą. Projekt zakłada bowiem również wymianę kulturową i zacieśnianie więzi między partnerami. Dlatego też każdy etap odbywa się w innym kraju partnerskim. Kolejne dwa dni poświęcone były na testowanie scenariuszy lekcji i nowych sposobów przekazywania wiedzy na żywym organizmie uczniowskim. Cenne wnioski spłynęły nie tylko ze strony nauczycieli, którzy przekonali się, jak zaproponowane przez nich aktywności dają się przeprowadzić w klasie, lecz także od uczniów. Na koniec drugiego dnia podczas pogadanki zebrany został pierwszy feedback od dzieciaków. Drugi będzie zbierany już po powrocie z wyjazdu w formie ankiety. Jednak już te pierwsze wrażenia pokazały, jak ważnym etapem dla projektu jest Student Mobility. Zapytani o opinie uczniowie dokładnie wiedzieli, czego im trzeba i potrafili bardzo krytycznie ocenić proponowane metody, podając rozsądne uzasadnienie.

Ostatnie dwa dni należały do Varsztatovni. Wykorzystaliśmy nasze techniki warsztatowe, by obudzić w uczniach kreatywność i poprowadzić ich przez wszystkie etapy tworzenia historii do animacji. Dzieciaki wymyśliły historie, zaprojektowały scenerie i stworzyły bohaterów. Narysowały storyboardy dla animatora, a nawet przygotowały i przedstawiły krótkie wypowiedzi przed kamerą, które będą ich żywym głosem w animacji podsumowującej ich doświadczenia z Mobility.

Wróciliśmy pełni przemyśleń

– o projekcie, o edukacji, o przyszłości

Po pierwsze uderzyło nas to, jak wartościowe są takie inicjatywy, ile dzieciaki mogą wynieść z samego faktu kontaktu z ludźmi z innych krajów, jak bardzo rozwija ich to językowo i poszerza ich wiedzę o świecie. Brzmi to może jak banał, ale jak się tak zastanowić to większość polskich uczniów (zwłaszcza z regionów wiejskich) nie ma możliwości wyjazdu za granicę ze swojej szkoły, a już na pewno bardzo rzadko są to wyjazdy, na których mogą spędzać czas z rówieśnikami z innych krajów i rozmawiać z nimi w obcym języku.

Zwróciło naszą uwagę także zaangażowanie młodzieży w zadania projektowe. Zaobserwowaliśmy, że uczniowie bardzo chcą współpracować z nauczycielem. Widać było wyraźnie, że starają się jak najlepiej wczuć w nowe ćwiczenia, zrozumieć, na czym polegają i aktywnie w nich uczestniczyć. Przezwyciężali przy tym także barierę językową, która czasem stawała na drodze. Ponadto, jak sami powiedzieli, nie chcą tracić czasu i chcą naprawdę czegoś się nauczyć, oddzielając czas na naukę i zabawę. Na lekcji oczekują od nauczyciela, że w jasny sposób przekaże im wiedzę, której potrzebują. Po szkole zaś chcą odpocząć i miło spędzać czas z rówieśnikami. Podkreślali, że podczas wymiany doceniają bardzo popołudniowy czas integracji, grupowych wyjść i wspólnych posiłków, dzięki którym relaksują się i nawiązują nowe relacje. Przypieczętowała te relacje masowa wymiana kontaktów, która nastąpiła ostatniego dnia Mobility.

Postawa uczniów oraz uzyskane od nich opinie i przemyślenia bardzo pozytywnie nas zaskoczyły. Utwierdziliśmy się w przekonaniu, że zmiany w systemie edukacji mogą się dokonać tylko dzięki dialogowi między wszystkimi stronami: nauczycielami, ekspertami od nauczania, prawodawcą, a przede wszystkim – uczniami, którzy potrafią wnieść niezwykle wartościowy wgląd w proponowane ulepszenia, ale co najważniejsze chcą brać czynny udział we wprowadzaniu tych zmian.

Projekt już na tym etapie pokazuje, że nowe metody nauczania są jak najbardziej możliwe do wprowadzenia już teraz, ponieważ mogą być realizowane stopniowo i mogą też służyć różnym celom. Mogą na przykład stanowić rozgrzewkę na początku lekcji, krótką przerwę w czasie lekcji dla szybkiego odświeżenia umysłu, mogą również być highlightem danej lekcji – można za ich pomocą nauczyć najważniejszego zagadnienia z danego rozdziału. Nie trzeba od razu wprowadzać rewolucji i prowadzić wszystkich lekcji w całości metodami artystycznymi. Na początek wystarczą małe kroki, a już zrobią one wielką różnicę, choćby w kwestii ożywienia i zmotywowania klasy.

Ważnym punktem poruszanym w projekcie jest praca zespołowa na lekcji, która ma potencjał rozwiązania problemów uczniowskich niezwiązanych bezpośrednio z nauką, takich jak trudności w nawiązywaniu relacji rówieśniczych czy niskie poczucie własnej wartości. Zgadzali się z tym sami uczniowie obecni na wymianie, a my mogliśmy na własne oczy zobaczyć, jak bardziej nieśmiałe dzieciaki angażowały się mocniej w obrębie mniejszej grupy. Co więcej, grupy trzymały się razem także po zakończonych lekcjach, rozmawiając i integrując się w międzynarodowych składach.

Patrząc z szerszej perspektywy, uważamy, że projekt I-STEM wydaje się być dobrym punktem wyjścia do wprowadzania gruntownych zmian w edukacji XXI wieku, zwłaszcza w Polsce. Wnioski z projektu mogą posłużyć do przedyskutowania ilości przekazywanej wiedzy, jej rodzaju i formy, a nawet kwestii umeblowania i wyposażenia sali lekcyjnej. Mogą być też pretekstem do poruszenia mniej oczywistych zagadnień szkolnictwa, takich jak podejście do pracy mózgu i efektywnych sposobów zapamiętywania.

Projekt pokazuje poza tym skuteczność współpracy między dyscyplinami, która w świecie naukowym staje się coraz bardziej popularna, ale w szkolnictwie jeszcze nie. Tutaj I-STEM został pomyślany jako swego rodzaju pomost między tzw. umysłami ścisłymi a artystycznymi, przy założeniu, że ich kooperacja może wnieść nową jakość. Na ten moment widzimy, że intensywna współpraca nauczycieli przedmiotów ścisłych z nauczycielami aktorstwa z Gaiety School of Acting rzeczywiście zaowocowała stworzeniem innowacyjnych metod nauczania, które mają duży potencjał i bardzo praktyczny charakter.

Wkrótce ukaże się wspomniana publikacja na temat nowych metod i możliwości ich zastosowania. W przygotowaniu jest także animacja podsumowująca doświadczenia uczniów podczas Mobility. O pojawieniu się nowych materiałów będziemy oczywiście informować, ale zapraszamy już teraz na stronę projektu, gdzie można doczytać więcej o I-STEMie i zapisać się na newsletter, żeby być na bieżąco z naszymi postępami.

Adeptka marketingu internetowego i główna copywriterka. Po godzinach zapalona zumbiara i miłośniczka DIY. Fascynują ją moc niuansów językowych oraz zawiłości komunikacji międzyludzkiej.